آمبولیزاسیون شریانی پروستات جهت درمان بزرگی پروستات

بزرگی خوش‌خیم پروستات (BPH) رخدادی رایج در مردان است که با افزایش سن می‌تواند خود را بروزدهد. این فرایند که به نظر فرایند طبیعی بدن است، می‌تواند باعث بروز مشکلاتی در خروج ادرار از مثانه و همچنین مشکلاتی در مجراهای پیشاب و کلیوی گردد. گرچه دلیل بروز این بیماری کامل مشخص نیست اما ممکن است بخاطر تغییر توازن هورمونی مردان در سنین بالاتر باشد. راه‌های درمانی موثری نیز برای درمان این بیماری وجود دارد که شامل دارودرمانی، روش‌های درمانی کم‌‍تهاجم و نیز جراحی است و روش درمانی انتخاب‌شده بستگی به علائم، سایز پروستات و شرایط بیمار دارد.

برای کوچک شدن پروستات می‌توان از طریق هدایت دستگاه تصویربرداری همراه با بی حسی موضعی اقدام نمود. به این صورت که ابتدا کاتتر مخصوص از کشاله ران راست، وارد شریان پروستات شده و پس از آنژیوگرافی محل مورد نظر، تزریق ترکیب مواد مسدود کننده، به داخل شریان پروستات انجام می شود. این عمل، آمبولیزاسیون شریان پروستات نام دارد که در کلینیک های قلب و عروق اصفهان نیز قابل انجام می‌باشد.

علائم بزرگی پروستات بسته به وضعیت سلامتی فرد متفاوت است اما معمولا با گذشت زمان بدتر می‌شود. متداول ترین علائم این بیماری شامل موارد زیر است:
- تکرر ادرار
- افزایش دفعات ادرار شبانه (دوبار یا بیشتر)
- مشکل در هنگام شروع به ادرار
- جریان ضعیف ادرار و نیز قطع و وصل‌شدن آن
- قطره‌ای‌شدن جریان ادرار در پایان آن
- ناتوانی در خالی‌کردن کامل مثانه و احساس باقی‌ماندن ادرار
علائم کمتر شایع نیز شامل موارد زیر است:
- عفونت مجاری ادرار
- ناتوانی کامل در تخلیه‌ی ادرار
- خون‌آلود بودن ادرار

ارتباط مستقیمی بین سایز پروستات و شدت علائم وجود ندارد و ممکن است فردی با سایز کوچکتر پروستات علائم شدیدتری بروز دهد. گاهی نیز علائم پس از مدتی پایدار شده و حتی ممکن است پس از گذشت زمانی بهبود یابند.

آمبولیزاسیون شریانی پروستات

همانطور که اشاره‌شد راه‌های مختلفی برای درمان بزرگی پروستات وجود دارد که یکی از این روش‌ها آمبولیزاسیون شریانی پروستات است. این عمل که در سال 2009 برای اولین‌بار عملیاتی شد، روش درمانی نوظهوری محسوب می‌شود. این روش درمانی که روشی کم‌تهاجمی است، معمولا نیازی به بیهوشی ندارد و توسط یک رادیولوژیست و بی‌حسی موضعی انجام می‌گیرد.

آمادگی برای آمبولیزاسیون

- حداقل 4 ساعت قبل از آمبولیزاسیون، چیزی نخورید.
- اگر مسکنی برای شما تجویز شده‌است آن را در زمان مقرر مصرف کنید. این کار از استرس شما در حین آمبولیزاسون میکاهد.
- با توجه به اینکه آمبولیزاسیون از طریق رگی در کشاله‌ی ران انجام‌می‌گیرد، بهتر است موی نواحی مرتبط را اصلاح نمایید.
- قبل از انجام آمبولیزاسیون، پزشک خود را از حساسیت‌های دارویی خود باخبر کنید.
- مصرف داروهایی مانند آسپرین، وارفارین و سایر داروهای رقیق‌کننده‌ی خون را از 3 روز قبل از آمبولیزاسیون متوقف کنید.

مراحل انجام آمبولیزاسیون شریانی پروستات

برای آمبولیزاسیون شریانی، پوست و بافت‌های زیرین آن در کشاله‌ی ران، بصورت موضعی بی‌حس می‌شوند و سپس از طریق یک سرخرگ در همان ناحیه، لوله‌ای وارد شده و از طریق دهانه‌ی این لوله، کاتتر که خود لوله‌ای منعطف است وارد رگ می‌شود. سپس رادیولوژیست از طریق تصاویر پرتو ایکس به بررسی حرکت لوله و کاتتر در رگ می‌پردازد تا به درستی به سمت رگ‌های تغذیه‌کننده‌ی پروستات هدایت شوند.در حین آمبولیزاسیون شریانی، یک ماده‌ی ویژه بعنوان ماده‌ی کنتراست از طریق کاتتر به رگ‌های ریز پروستات وارد می‌شود که میتواند باعث احساس گرما در لگن شود.

این احساس گرما گرچه برای برخی ناخوشایند است اما جای نگرانی نیست و زود رفع می‌شود. زمانیکه اشعه‌ی ایکس به این رنگ داخل رگ تابیده‌شود، می‌توان تصویری از الگوی رگ‌های پروستات تهیه‌کرد. پس از اینکه رگ‌های پروستات به خوبی شناسایی‌شدند، مایعی حاوی ذرات معلق بسیار ریز از طریق کاتتر به داخل این رگ‌ها تزریق می‌شود و باعث انسداد این رگ‌ها می‌شود در نتیجه تغذیه‌ی پروستات مختل می‌شود و در نتیجه، پس از مدتی پروستات کوچک می‌شود. این فرایند باید برای رگ‌های هر دو سمت پروستات صورت‌بگیرد که گاهی کل فرایند از رگ یک سمت بدن میتواند صورت بگیرد اما گاهی به دلیل دسترسی سخت‌تر به رگ‌های ناحیه‌ی مقابل، لازم است تا این مراحل در سمت مقابل نیز تکرار شود.

پس از پایان مراحل، کاتتر خارج می‌شود و محل ورود آن برای جلوگیری از خونریزی، به مدت چند دقیقه باید فشار داده‌شود. پس از 4 تا 6 ساعت و با مساعدبودن شرایط جسمانی، بیمار می‌تواند بیمارستان را ترک کند. در صورتی که مشکلی وجود داشته‌باشد امکان دارد شب را در بیمارستان به سر برد. در هر حالت، پس از ترخیص از بیمارستان، باید حداقل 3 تا 4 روز را در منزل استراحت کند.

خطرات آمبولیزاسیون شریانی پروستات

همانطور که اشاره شد، این روش درمانی، روشی نوظهور است و تمام جنبه‌های خطرآفرین آن شاید به درستی شناخته نشده‌باشد. داده‌هایی که تا امروز در دسترس است بصورت کلی از ایمن‌بودن این روش حاکی است؛ گرچه مشکلات زیر ممکن است بروز کند:

- خون‌مردگی و کبودی در محل ورود لوله به رگ. این عارضه، طبیعی بوده و خطری ندارد اما در صورتی که اندازه‌ی آن بزرگ شود، امکان عفونت وجوددارد.
- احساس درد: این عارضه نیز در اکثر بیماران مشاهده می‌شود و فرایندی طبیعی است و با گذر زمان برطرف می‌شود. در صورت احساس مشکل، با پزشک خود مشورت کنید.
- احساس خستگی: معمولا برخی افراد 3 تا 4 روز پس از آمبولیزاسیون، میتوانند به زندگی طبیعی بازگردند اما گاهی مشاهده شده‌است که برخی از افراد تا بیش از یک هفته احساس خستگی می‌کنند. توصیه‌ی کلی این است که تا یک هفته از کارهای غیرضرور دوری کرده و به استراحت بپردازید.